پرسونا کاربر در تجربه کاربری
یکی از ابزارهای کلیدی در فهم عمیق نیازها و ترجیحات کاربران، استفاده از User Persona هست. پرسونا کاربر در تجربه کاربری یک یا چند شخصیت فرضی و خیالی است که از بخش بزرگی از کاربران یک محصول نمایندگی میکنه و به ما کمک میکنه تا کاربران رو بهتر درک کنیم. در این چالش، به اهمیت و کاربرد User Persona در طراحی تجربه کاربری میپردازیم و چگونگی ساخت و بهینه‌سازی اون رو بررسی میکنیم:
همونطور که میدونین در تجربه کاربری، شناخت کاربران و درک عمیق از نیازها و هدف‌های اونها بساز حائز اهمیته و در کلیه روند های تجربه کاربری تمرکز ما بر روی کاربر هست. در واقع User Persona نمایانگر شخصیت‌های مستقلی هستن که مبتنی بر تحقیقات و داده‌های کاربری ساخته میشن. این شخصیت‌ها، با ویژگی های واقعی و منطبق بر کاربران یک محصول یا خدمت ساخته میشن و به تیم‌های طراحی و توسعه کمک میکنن تا با دقت بیشتری محصولی رو طراحی و تولید کنن.
انواع مختلف User Persona
نوع شخصیت یا شخصیت‌های تجربه کاربری که ایجاد میکنیم، به منابع موجودی که در اختیار داریم و همچنین هدف خاصی که میخواهیم شخصیت یا شخصیت‌های خودمون داشته باشن بستگی داره.
معمولاً سه رویکرد مختلف برای ایجاد شخصیت تجربه کاربری وجود دارد:
- روش سریع و کارآمد “Proto”
- روش کیفی
- روش آماری یا ترکیبی
روش پرسونای Proto
در روش پروتو (Proto Method) شخصیت‌ها به سرعت و بر اساس دانش موجود درباره مخاطبان هدف ایجاد میشن و هیچ تحقیق کاربری جدیدی انجام نمیشه. شما از هر تحقیق یا داده‌ای که قبلاً داشتین استفاده میکنین یا بر اساس حدس‌ها و شناخت خودتون از کاربرانتون عمل میکنین.
پروتو معمولاً در قالب یک یا چند جلسه طوفان فکری(Branstorming) ایجاد میشن و ويژگی های پروسنا براساس داده های افراد حاضر در تیم که به محصول و کاربران شناخت دارن انجام میشه اما اینکه این داده ها خیلی واقعی و بر اساس آمار و اطلاعات واقعی نیستند یک محدودیت بزرگه. به هر حال، اگر زمان و منابع محدودی داشته باشین, پروتو یک گزینه مناسبه و البته که استفاده از این روش بهتر از نداشتن هیچ پرسونایی هست.
روش پرسونای کیفی
در روش کیفی (Qualitative Method) بر اساس تحقیقات کیفی (مانند مصاحبه‌ها) پرسوناها تعریف و ساخته میشن. معمولاً در این روش یک نمونه کوچک و یک نمونه متوسط از کاربران به عنوان پرسونا تعریف میشه. پرسوناهای تهیه شده در این روش یک گام بهتر از روش پروتو هستن چون از داده‌های واقعی ساخته شدن و به دلیل اینکه بر اساس تحقیقات کاربری محدودی انجام میشه، به مدت زمان و منابع بی‌پایانی نیازی نیست.
روش پرسونای آماری یا ترکیبی
پرسوناهای آماری (Statistical or Mixed-Method) کامل‌ترین و جامع‌ترین نوع از شخصیت ها در تجربه کاربری هستن. این شخصیت ها بر اساس تحقیقات کیفی و کمی ایجاد میشن و به طور معمول، این تحقیقات شامل یک نمونه بسیار بزرگتر از کاربرانه.
برای ایجاد شخصیت‌های آماری یا ترکیبی، ابتدا تحقیقات کیفی رو انجام میدیم (تقریباً مانند روش کیفی) تا شاخص‌ها و موضوعاتی که به طور تکراری ظاهر میشن رو شناسایی کنیم بعد از اون یک نظرسنجی ایجاد میکنیم تا داده‌هایی که بدست آوردیم رو ایندفعه از یک نمونه کاربر بسیار گسترده تری جمع‌آوری کنیم تا یافته‌های اولیه ما اعتبارسنجی بشن که آیا درست بودن یا غلط! شخصیت‌های آماری گزینه جامعی هست اما زمان‌بر و نیاز به منابع کاملتری داره, بنابراین ممکنه برای هر تیم یا محصولی گزینه مناسبی نباشه.
چگونه پرسونا بسازیم؟
ایجاد شخصیت‌ها یا پرسوناها هم مثل اکثر روند های طراحی تجربه کاربری یک فرآیند قابل تکراره. به طور کلی با روش های اولیه ای که توضیح دادیم در ابتدای فرآیند طراحی یک یا چند پرسونا تعریف میکنیم و سپس اونها رو با گردآوری داده‌های جدید به‌روزرسانی و تکمیل میکنیم. مراحل دقیقتر رو در پایین براتون تشریح کردیم.
قبل از شروع مراحل میتونین فایل نمونه پرسونای کاربر رو از بخش مستندات و از لینک زیر دیافت کنین تا دیدگاه صحیح تری داشته باشین:
اول: رویکرد خودتون رو انتخاب کنین
اولاً، زمان و منابع موجود را در نظر بگیرین. ایده‌آل‌ترین حالت اینه که حداقل تحقیقات کیفی مختصری رو انجام بدید تا بتونید شخصیت‌های تجربه کاربری خودتون رو بر اساس داده‌های واقعی کاربر ایجاد کنین. با این حال، اگر نیاز به ایجاد شخصیت‌ها به صورت سریع و با منابع محدود دارین، میتونین با روش “Proto” شروع کنین.
دوم: تحقیقات کاربری رو انجام بدید (یا تجربه های موجود رو جمع‌آوری کنین)
مرحله بعد به این بستگی داره که آیا تحقیقات کاربری انجام میدید یا از روش Proto استفاده میکنین. اگر با تحقیقات پیش برید، مرحله بعدی, برنامه‌ریزی و اجرای تحقیقات کاربری شماست. این شامل جذب شرکت‌کنندگان، ایجاد نظرسنجی و آماده‌سازی سوالات مصاحبه هست البته بسته به رویکرد انتخابی شما.
برای روش پروتو، باید یک کارگاه با تمام مشارکت‌کنندگان اصلی که میخواید دیدگاه‌های اونها رو جویا بشید، برنامه‌ریزی کنین و برای بهره‌وری حداکثری، فرآیند ایجاد شخصیت رو هم در کارگاه بگنجونید و همه رو دعوت کنین که شخصیت‌های خودشون رو ترسیم کنن و سپس اونها رو برای نسخه نهایی جمع آوری کنین.
سوم: تحقیقات خودتون رو ترکیب کنین
اگر تحقیقات کاربری انجام دادید، حالا باید به تجزیه و تحلیل اونها بپردازین. هدف از این کار پیدا کردن الگوها و تشابه‌هایی هست که به شما امکان میده انواع مختلف کاربران رو شناسایی کنین و هنگامی که از انواع مختلف کاربران حرف می‌زنیم، در واقع به رفتارهای کاربران اشاره داریم, یعنی چگونه انواع مختلف کاربران با محصول یا فضای محصول شما رفتار و تعامل میکنن.
چهارم: شخصیت تجربه کاربری خود را زنده کنید
حالا وقت اون رسیده که یافته‌های خودتون رو به یک شخصیت تجربه کاربری ملموس تبدیل کنین. برای شروع، یک الگو رو به عنوان چارچوب کلی که شخصیت تجربه کاربری شما خواهد داشت، ترسیم کنین.
نمونه ای که بالاتر براتون قراردادیم رو دانلود کنین و شروع به پرکردن اون کنین تا شخصیت تجربه کاربری خودتون رو به یک فرد واقعی تبدیل کنین. فراموش نکنین که حتما یک تصویر برای شخصیت خودتون در نظر بگیرین و برای اون فرد نامی انتخاب کنین تا بتونید در مراحل بعدی تجربه کاربری اون رو با نامش صدا بزنین و در خاطرتون ثبت بشه.
پنجم: شخصیت‌های تجربه کاربری‌تان را به اشتراک بگذارید و استفاده کنید
هنگامی که پرسونای شما آماده شد، اون رو با کل افراد شرکت (یا یک انتخاب نماینده از دپارتمان‌ها) به اشتراک بذارید تا دیگران بتوانند آنها را بشناسن و درک کنن.
در طول فرآیند طراحی به شخصیت‌های تجربه کاربری خودتون مراجعه کنین و اونها رو در بحث‌ها شرکت بدین و مثل یک فرد واقعی با اون رفتار کنین و همیشه فکر کنین که در این مشکل اون کاربر چه تصمیمی امکان داره بگیره و چه احساساتی از خودش بروز میده. چه طوری از چالش هایی که براش در محصول در نظر گرفتین رد میشه و تا ه اندازه ای میتونه این محصول برای اون کاربر مفید واقع بشه.
پرسونا کاربر در تجربه کاربری ابزار بسیار ارزشمندی برای قرار دادن کاربر در اولویت و ایجاد محصولاتی هستند که واقعاً نیازهای کاربران را برآورده میکنن، پس اونها رو هیچ وقت و در هیچ مرحله ای از تولید محصول یا خدمات فراموش نکنین.
سناریو تمرینی
این یک سناریو تمرینی برای یادگیری بهتر شماست. سعی کردیم شرایطی واقعی رو براتون تصویر کنیم.
عنوان سناریوی تمرینی: خرید آنلاین کتاب
هدف:
ایجاد یک پرسونا برای تجربه خرید آنلاین کتاب از یک فروشگاه وب.
پرسونا اولیه:
- نام: سارا
- سن: 28 سال
- شغل: مهندس نرم‌افزار
- اطلاعات فنی: مسلط به فناوری و اینترنت، دوست دارد کتاب‌های تخصصی در زمینه کامپیوتر و برنامه‌نویسی بخواند.
سناریو:
سارا یک شب تصمیم میگیره یک کتاب جدید در زمینه برنامه‌نویسی بخونه. تصمیم میگیره کتاب رو آنلاین بخره تا به سرعت بتونه شروع به مطالعه کنه. سارا برای انجام این کار چالش های زیر رو پیش رو داره:
- جستجو و انتخاب محصول
- بررسی مشخصات محصول
- افزودن به سبد خرید و پرداخت
- تأیید و دریافت اطلاعات خرید
- دریافت کتاب و تجربه مطالعه
این سناریو به طور خلاصه یک تجربه خرید آنلاین برای پرسونای مشتاق به یادگیری و تخصص در حوزه‌ی فناوری ارائه میده.
وظایف پیشنهادی برای درک بهتر
یادگیری بهتر تجربه کاربری ملزم به انجام تمرینات مستمر و برقراری ارتباط با نمونه های واقعیه. پس لطفا در انجام دادن وظایف تمرینات از هیچ گوششی دریغ نکنین. این تمرینات در نهایت باعث نرمش ذهنی شما میشه و قطعا تجربه شما رو در حرفه آینده شما بیشتر میکنه.
حالا برای تهیه پرسونایی مطابق با سناریو بالا تلاش کنین و شروع به انجام وظایف زیر کنین تا در نهایت به پرسونای دقیقتری از سارا برسید:
- فایل نمونه پرسونای کاربر رو از بخش مستندات دانلود کنین
- حداقل با ۱۵ نفر که علاقمند مطاله و خرید آنلاین کتاب هستند مصاحبه کنین
- نقاط درد و نیازهای اونها رو دسته بندی کنین
- میزان دانش اونها در استفاده از تکنولوژی حائز اهمیته چون قراره کتاب آنلاین خرید و مطالعه بشه
- مهارت های اونها رو در استفاده از خدمات بانک داری آنلاین جویا بشید چون هزینه کتاب قراره آنلاین پرداخت بشه
- سن کاربران رو حتما مد نظر قرار بدید چون خواندن کتاب برای افرادی با سن بالا مقداری دشوار تر هست پس یکی از نقاط درد کاربری با سن بالا میتونه کم بینایی باشه پس این مورد میتونه یکی از نقاطی باشه که در تجربه کاربری باید بعدا به اون بپردازید پس در پرسونا باید حتما لحاظ بشه. در صورت نیاز جند پرسونا تعیین کنین.
- حالا اطلاعات جمع اوری شده رو در فرم نمونه تکمیل کنین
آموزش های کاربردی UX
پیشنهاد میکنیم برای درک بهتر این مبحث, حتما از مقالات این بخش رو مطالعه کنین.
ابزار های کاربردی UX
مطمئن نیستید از کدوم ابزار استفاده کنین؟ پیشنهادات ما رو حتما امتحان کنین.
اشتراک گذاری در اِکس
بعد از انجام دادن چالش, نتایج رو در اِکس به اشتراک بگذارین و ما رو هم uxschoolir@ منشن کنین
